آزمایش خون CRP میزان پروتئین واکنشی سی (C-reactive protein) را در خون اندازه گیری می کند. این پروتئین توسط کبد تولید می شود و در پاسخ به فرایندهای التهابی در بدن وارد جریان خون می گردد. التهاب یکی از مکانیسم های طبیعی بدن برای محافظت از بافت ها در برابر آسیب یا عفونت است؛ با این حال، برخی اختلالات خود ایمنی و بیماری های مزمن نیز می توانند موجب افزایش التهاب و در نتیجه بالا رفتن سطح CRP شوند.
سطح بالای CRP در خون می تواند نشانه ای از التهاب باشد. شرایط مختلف، از عفونت ها تا سرطان، می توانند باعث افزایش CRP شوند.
افزایش سطح CRP می تواند نشانگر وجود التهاب در دیواره رگ های خونی قلب باشد، وضعیتی که ممکن است خطر بروز حمله قلبی را افزایش دهد.
به طور طبیعی، غلظت CRP در خون بسیار پایین است؛ اما در صورت بروز التهاب، عفونت شدید یا اختلالات مزمن، میزان آن به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
با این حال، آزمایش CRP از نظر تشخیصی غیر اختصاصی محسوب می شود، زیرا افزایش سطح آن می تواند در طیف وسیعی از بیماری ها و شرایط التهابی مشاهده شود.
مطلب پیشنهادی: آزمایش نیتروژن اوره خون BUN
آزمایش خون CRP چیست؟
پروتئین C واکنشی، که به آن CRP گفته می شود، پروتئینی است که توسط کبد ساخته می شود. زمانی که التهاب در بدن وجود دارد، سطح CRP افزایش می یابد. یک آزمایش خون ساده می تواند سطح پروتئین C واکنشی شما را بررسی کند.
آزمایش CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) نسبت به آزمایش استاندارد CRP، حساس تر است. این بدان معناست که آزمایش hs-CRP می تواند افزایش های جزئی در سطح CRP را با دقت بیشتری نسبت به آزمایش معمولی تشخیص دهد.
مطلب پیشنهادی: آزمایش حساسیت غذایی
این آزمایش می تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را نشان دهد. در بیماری عروق کرونر، رگ های خونی قلب باریک می شوند و باریک شدن رگ ها می تواند منجر به سکته قلبی شود.
چرا آزمایش خون CRP انجام می شود؟
اگر پزشک به وجود یک وضعیت التهابی مانند آرتریت، برخی انواع سرطان یا عفونت مشکوک باشد، ممکن است آزمایش پروتئین C واکنشی (CRP) را تجویز کند. این آزمایش می تواند افزایش سطح التهاب در بدن را نشان دهد، اما قادر نیست محل دقیق التهاب یا علت اصلی آن را مشخص کند.
اگر پیش تر دچار یک مشکل التهابی تشخیص داده شده باشید، پزشک ممکن است گاهی این آزمایش را برای ارزیابی روند درمان و اطمینان از کنترل مؤثر بیماری درخواست کند.
نکته مهم: آزمایش خون CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) کمی با آزمایش معمولی CRP متفاوت است. این آزمایش معمولاً برای پیش بینی بیماری قلبی و سکته استفاده می شود.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون هماتوکریت
در حالی که آزمایش CRP معمولی برای شناسایی بیماری های التهابی از طریق اندازه گیری سطوح بالای این پروتئین کاربرد دارد، آزمایش hs-CRP قادر است مقادیر پایین تر (اما همچنان بالاتر از حد طبیعی) را تشخیص دهد، که می تواند نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی یا سکته باشد.
اگر پزشک شما بر مسائل قلبی-عروقی تمرکز دارد، ممکن است آزمایش hs-CRP را درخواست کند.
دلایل انجام آزمایش CRP
آزمایش CRP ممکن است برای موارد زیر انجام شود:
- بررسی وجود عفونت
- کمک به تشخیص بیماری های التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس
- ارزیابی خطر ابتلا به بیماری قلبی
- ارزیابی خطر وقوع سکته قلبی دوم
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون ESR
نکته ای درباره آزمایش خون CRP برای بیماری قلبی
سطح بالایhs-CRP در خون با افزایش خطر سکته قلبی مرتبط است. همچنین، افرادی که قبلاً سکته قلبی داشته اند، اگر سطح hs-CRP آن ها بالا باشد احتمال بیشتری دارد که مجدداً سکته کنند. اما اگر سطح hs-CRP در دامنه طبیعی باشد، این خطر کاهش می یابد.
آزمایشhs-CRP برای همه افراد مناسب نیست. این آزمایش علت التهاب را نشان نمی دهد. بنابراین ممکن است سطح hs-CRP بالا باشد، اما هیچ تأثیری روی قلب نداشته باشد.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون RBC
آزمایش hs-CRP معمولاً برای افرادی مفید است که احتمال ۱۰ تا ۲۰ درصدی برای ابتلا به سکته قلبی طی ۱۰ سال آینده دارند؛ این افراد در گروه با خطر متوسط قرار می گیرند. پزشک متخصص می تواند با ارزیابی سبک زندگی، سابقه خانوادگی و وضعیت کلی سلامت شما، میزان دقیق خطر را مشخص کند.
روش انجام آزمایش خون CRP
آزمایش خون CRP با گرفتن نمونه خون انجام می شود و معمولاً به آمادگی خاصی نیاز ندارد. می توانید در روز انجام آزمایش به طور معمول غذا بخورید و این آزمایش را در هر ساعتی از روز انجام دهید. با این حال، اگر قرار باشد از نمونه خون شما برای آزمایش های دیگری نیز استفاده شود، ممکن است لازم باشد پیش از آزمایش برای مدت مشخصی از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون بیلی روبین
خطرات آزمایش خون CRP
آزمایش CRP یا hs-CRP خطری جدی به همراه ندارد. ممکن است در محل خون گیری کمی درد، قرمزی یا کبودی خفیف ایجاد شود که معمولاً طی مدت کوتاهی برطرف می شود. در موارد نادر، احتمال عفونت در محل نمونه گیری وجود دارد.
مطلب پیشنهادی: آزمایش CBC: شمارش کامل خون و تفسیر نتایج
آماده شدن برای انجام آزمایش خون CRP
به منظور آماده شدن برای آزمایش CRP، ممکن است پزشک از شما بخواهد که از انجام فعالیت های سنگین ورزشی مانند تمرینات وزنه برداری شدید یا دویدن طولانی قبل از آزمایش خودداری کنید. این فعالیت ها می توانند در سطح CRP افزایش ناگهانی ایجاد کنند.
برخی داروها می توانند سطح CRP را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین به پزشک یا تیم مراقبت های بهداشتی خود اطلاع دهید که چه داروهایی مصرف می کنید، از جمله داروهایی که بدون نسخه تهیه کرده اید.
اگر قرار باشد نمونه خون شما برای آزمایش های دیگر نیز استفاده شود، ممکن است از شما خواسته شود که برای مدت مشخصی پیش از آزمایش چیزی نخورید یا ننوشید. به عنوان مثال، هنگام انجام آزمایش hs-CRP برای ارزیابی خطر بیماری قلبی، ممکن است هم زمان آزمایش کلسترول نیز انجام شود.
پزشک یا تیم مراقبت های بهداشتی، نحوه آماده سازی دقیق برای آزمایش شما را مشخص می کنند.
مطلب پیشنهادی: آزمایش پوکی استخوان
بالا بودن CRP به چه معناست؟
افزایش CRP معمولاً نشان دهنده وجود التهاب در بدن است و می تواند ناشی از شرایط زیر باشد:
- برخی بیماری های التهابی روده و بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید (RA)، لوپوس، کرون و کولیت اولسروز
- پریکاردیت، یعنی التهاب لایه دور قلب
- عفونت ها
- آسیب به اندام ها و بافت ها
- سرطان
- چاقی
سطح بالای CRP معمولاً نشان دهنده وجود یک وضعیت جدی پزشکی است. با این حال، افزایش خفیف تا متوسط (حدود ۰.۳ تا ۱.۰ میلی گرم در دسی لیتر) می تواند در شرایطی مانند بارداری، عفونت های خفیف یا برخی بیماری های مزمن از جمله دیابت نیز مشاهده شود.
شایع ترین علت افزایش شدید CRP، عفونت شدید است. سایر دلایل ممکن شامل بیماری های خود ایمنی کنترل نشده یا آسیب جدی به بافت ها است.
مطلب پیشنهادی: آزمایش کشت ادرار
علائم افزایش CRP چیست؟
علائم سطوح بالای CRP بستگی به بیماری یا شرایط زمینه ای دارد که باعث آن شده است.
با این حال، بسیاری از افرادی که دچار عفونت های خفیف، آسیب ها یا شرایطی که باعث التهاب مزمن می شوند، ممکن است علائم مشابهی را تجربه کنند، از جمله:
- خستگی بی دلیل
- درد
- سفتی، درد و ضعف عضلات
- تب خفیف
- لرز
- سر درد
- حالت تهوع، بی اشتهایی و سوء هاضمه
- مشکلات خواب
- کاهش وزن بی دلیل
افرادی که سطح CRP بسیار بالایی دارند معمولاً دچار عفونت حاد هستند.
علائم عفونت حاد شامل:
- تب بالا
- ضربان قلب سریع
- تعریق شدید یا غیر قابل کنترل، لرز
- استفراغ، تهوع یا اسهال غیر قابل کنترل یا مداوم
- مشکلات تنفسی
- جوش یا کهیر
- سر گیجه
- سر درد شدید و درد بدن
- از دست دادن هوشیاری
در برخی افراد با سطح بالای CRP به ویژه در مراحل اولیه بیماری قلبی ممکن است علائم مشخصی دیده نشود یا علائم بسیار خفیف باشند
مطلب پیشنهادی: آزمایش هورمونی چیست؟
تفسیر نتایج آزمایش خون CRP
دریافت نتایج آزمایش CRP چند روز طول می کشد. پزشک یا تیم مراقبت های بهداشتی شما می توانند توضیح دهند که نتایج چه معنایی دارند.
سطح CRP به میلی گرم در لیتر (mg/L) اندازه گیری می شود. نتایج برابر یا بالاتر از ۸ تا ۱۰ mg/L معمولاً بالا در نظر گرفته می شوند. محدوده های طبیعی ممکن است بسته به آزمایشگاه متفاوت باشد.
نتیجه بالای آزمایش hs-CRP نشانه ای از التهاب است. این التهاب ممکن است ناشی از عفونت شدید، آسیب یا بیماری مزمن باشد. پزشک شما ممکن است آزمایش های دیگری را برای تعیین علت توصیه کند.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون MCH: تشخیص، آمادکی و تفسیر نتایج
تفسیر سطوح CRP می تواند دشوار باشد، زیرا عوامل مختلفی می توانند باعث افزایش جزئی این پروتئین شوند. از آن جا که محدوده مرجع استانداردی برای CRP وجود ندارد، معمولاً نمی توان تنها بر اساس مقدار آن به نتیجه گیری قطعی رسید. عوامل زیر نیز می توانند تفسیر سطح CRP را دشوار کنند:
- سبک زندگی: افرادی که سیگار می کشند، چاق هستند یا فعالیت بدنی کمی دارند ممکن است سطح CRP بالاتر از حد نرمال داشته باشند.
- صدمات یا عفونت های جزئی: این شرایط می توانند به طور موقت سطح CRP را افزایش دهند و ممکن است دیگر شرایط بالقوه مانند دیابت یا بیماری های التهابی روده را پنهان کنند.
- بیماری های مزمن: عفونت هایی که باعث التهاب مزمن می شوند، از جمله بیماری های خود ایمنی، ممکن است سایر دلایل احتمالی افزایش CRP، مانند عفونت های جزئی را مخفی کنند.
- سطح استروژن: داروهای حاوی استروژن مانند قرص های ضد بارداری و درمان جایگزینی هورمونی می توانند سطح CRP را افزایش دهند.
- بارداری: بارداری می تواند باعث افزایش سطح CRP شود.
پزشک معمولاً آزمایش CRP را همراه با چندین آزمایش دیگر درخواست می دهد تا دید جامعی از وضعیت سلامت فرد به دست آورد. همچنین ممکن است بخواهند آزمایش را تکرار کنند تا تغییرات سطح CRP را در طول زمان مشاهده کنند قبل از این که تشخیص قطعی داده شود.
با این حال، صرف نظر از سایر عوامل خارجی، سطح CRP بالاتر از ۱۰ میلی گرم بر لیتر معمولاً نشان دهنده یک مشکل التهابی زمینه ای است.
مطلب پیشنهادی: تعداد بالای گلبولهای قرمز خون
مقدار نرمال CRP چیست؟
در افراد سالم، مقدار CRP در آزمایش خون بین ۰ تا ۰.۵ میلی گرم بر لیتر است.
نتایج آزمایش hs-CRP
نتایج آزمایش hs-CRP معمولاً به صورت زیر گزارش می شوند:
- خطر کمتر ابتلا به بیماری قلبی: کمتر از ۲ mg/L
- خطر بالاتر ابتلا به بیماری قلبی: برابر یا بالاتر از ۲ mg/L
سطح CRP یک فرد در طول زمان تغییر می کند. برای ارزیابی خطر بیماری عروق کرونر، معمولاً میانگین دو آزمایش hs-CRP در نظر گرفته می شود. بهتر است این آزمایش ها با دو هفته فاصله انجام شوند. مقادیر بالاتر از ۲ mg/L ممکن است به معنای افزایش خطر سکته قلبی یا خطر سکته قلبی مجدد باشد.
سطح hs-CRP تنها یکی از عوامل خطر بیماری عروق کرونر است. داشتن سطح بالا همیشه به معنای افزایش قطعی خطر بیماری قلبی نیست. نتایج دیگر آزمایش ها نیز می توانند در تعیین خطر کمک کنند.
مطلب پیشنهادی: آزمایش هورمونی در زنان
با پزشک خود درباره عوامل خطر بیماری قلبی و روش های پیشگیری از آن ها صحبت کنید. تغییرات در سبک زندگی یا داروها ممکن است به کاهش خطر سکته قلبی کمک کنند.
مطالب ارائه شده در این مقاله صرفاً برای اطلاع هستند؛ لطفاً برای تشخیص و درمان با پزشک خود مشورت کنید.
آزمایش پاپ اسمیر مایع، یکی از دقیق ترین و [...]
غربالگری سه ماهه دوم بارداری یکی از مهم ترین [...]
غربالگری سه ماهه اول بارداری، یکی از مراحل حیاتی [...]
آزمایش خون تری گلیسیرید، یکی از روش های مهم [...]
علائم نارسایی کلیه شامل کاهش میزان ادرار، تورم در [...]
آزمایش خون فریتین، میزان پروتئینی که آهن را در [...]
آزمایش خون CRP میزان پروتئین واکنشی سی (C-reactive protein) [...]