علائم نارسایی کلیه شامل کاهش میزان ادرار، تورم در اندام ها و خارش پوست است. این علائم اغلب به تدریج ظاهر می شوند، اما گاهی اوقات ممکن است ناگهان نیز بروز کنند.
پزشکان، نارسایی کلیه را زمانی تشخیص می دهند که عملکرد کلیه ها به کمتر از ۱۵ درصد از ظرفیت کامل شان برسد.
هنگامی که نارسایی کلیه رخ می دهد، معمولاً ناشی از کاهش تدریجی عملکرد کلیه ها در طول زمان است. فرد ممکن است از وجود نارسایی کلیه مطلع نباشد، مگر آن که طی آزمایشی برای یک بیماری دیگر متوجه آن شود.
در برخی موارد، فرد ممکن است دچار آسیب حاد کلیه یا نارسایی حاد کلیه شود. در این حالت، علائم معمولاً ظرف چند روز و نه به طور تدریجی ظاهر می شوند. نارسایی حاد کلیه معمولاً ناشی از یک بیماری دیگر، مانند سپسیس، است.
بسیاری از علائم به دلیل اورمی ایجاد می شوند؛ اورمی به تجمع مواد زائد در بدن گفته می شود که کلیه ها قادر به دفع آن ها نیستند و می تواند علائمی در سراسر بدن ایجاد کند.
این مقاله به بررسی علائم و نشانه های نارسایی کلیه می پردازد.
علائم نارسایی کلیه
کاهش میزان ادرار
یکی از نشانه های نارسایی کلیه، کاهش حجم ادرار است. کلیه ها نقش کلیدی در دفع مایعات از خون، فیلتر کردن مواد زائد به داخل ادرار و خارج کردن ادرار از بدن دارند.
اگر کلیه ها به درستی کار نکنند، این عملکردها به درستی انجام نمی شوند.
تورم در اندام ها
نارسایی کلیه می تواند باعث تورم در اندام ها شود. کلیه ها در تنظیم میزان مایعات بدن نقش حیاتی دارند.
اگر کلیه ها قادر به دفع مایعات اضافی نباشند، این مایعات در بدن تجمع پیدا می کنند و منجر به تورم، به ویژه در مچ پا، دست ها و پاها، می شوند.
خستگی
خستگی یکی از علائم شایع نارسایی کلیه است. کلیه ها هورمونی به نام اریتروپویتین تولید می کنند که برای ساخت گلبول های قرمز ضروری است. کاهش تعداد گلبول های قرمز می تواند منجر به کم خونی شود و یکی از علائم اصلی کم خونی، خستگی مداوم است.
تنگی نفس
افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند ممکن است تنگی نفس را تجربه کنند. عواملی که می توانند در این حالت نقش داشته باشند شامل تجمع مایعات در ریه ها، کم خونی و مشکلات قلبی-عروقی هستند. این علائم معمولاً زمانی رخ می دهند که کلیه ها توانایی مدیریت سطح مایعات بدن و تولید گلبول های قرمز را از دست می دهند.
تهوع
تهوع در افراد مبتلا به نارسایی کلیه شایع است. دلایل احتمالی شامل تجمع مواد زائد در خون (اورمی)، عدم تعادل الکترولیت ها و مصرف داروها می باشد. برخی افراد همچنین ممکن است مشکلات گوارشی، مانند اختلالات معده ناشی از تجمع سموم مرتبط با نارسایی کلیه را تجربه کنند که بخش فوقانی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد.
گیجی
افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است دچار گیجی و مشکلاتی در حافظه یا تمرکز شوند.
یکی از دلایل اصلی این وضعیت، اختلال مغزی به دلیل تجمع سموم ناشی از نارسایی کلیه است؛ وضعیتی که در آن به دلیل کاهش عملکرد کلیه، سموم در مغز تجمع می یابند. سایر دلایل احتمالی شامل مصرف داروها، عدم تعادل الکترولیت ها، تجمع مایعات و التهاب می باشند.
خارش پوست
نارسایی کلیه می تواند به خارش پوست در بیماران کلیوی منجر شود. کلیه ها بخشی از فرآیندی هستند که به تنظیم سطح هورمون پاراتیروئید در بدن کمک می کنند. اگر سطح این هورمون خیلی بالا برود، می تواند باعث خارش شود.
همچنین، سطوح بالای فسفر یا خشکی پوست می توانند خارش را تشدید کنند. دیگر علل احتمالی شامل التهاب پوست و اعصاب است.
خارش مداوم می تواند خواب، سلامت روان و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
سر درد
سر درد ممکن است به دلیل تجمع سموم در مغز، که به آن انسفالوپاتی اورمیک گفته می شود، رخ دهد. همچنین این مشکل در میان افرادی که تحت دیالیز قرار دارند شایع است، که احتمالاً به خاطر تغییرات فشار خون و تغییرات در تعادل الکترولیت ها ایجاد می شود.
گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات، ضعف یا بی حسی می تواند در اثر نارسایی کلیه رخ دهد. کلیه ها به تنظیم سطح مواد معدنی و نمک ها در خون، مانند کلسیم، سدیم، فسفر و پتاسیم کمک می کنند.
عدم تعادل در این مواد می تواند باعث گرفتگی عضلات و سایر علائم شود.
تأثیر بر فشار خون و قلب
از آن جا که کلیه ها سطح مایعات در بدن را مدیریت می کنند، نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارند. آن ها همچنین هورمون هایی تولید می کنند که برای کنترل فشار خون لازم هستند.
مشکلات عملکرد کلیه می تواند منجر به علائمی مانند فشار خون بالا و مشکلات عملکرد قلب شود. افراد مبتلا به نارسایی کلیه در معرض خطر بیشتری برای بیماری های قلبی قرار دارند.
مشکلات استخوان و مفاصل
نقش کلیه ها در تولید و تنظیم هورمون ها برای داشتن استخوان های قوی بسیار مهم است. اگر کلیه ها نتوانند این عملکردها را انجام دهند، فرد ممکن است دچار نازک شدن و ضعیف شدن استخوان ها و خشکی و درد در مفاصل شود.
تغییرات در حس چشایی
تغییر در تعادل الکترولیت ها و سایر عوامل می تواند حس چشایی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی تحقیقات که روی ۱۰۴ نفر با بیماری مزمن کلیوی در مرحله پایانی انجام شد، ۲۸.۷ درصد از شرکت کنندگان دچار از دست دادن حس چشایی بودند و برخی دیگر طعم فلزی در دهان را گزارش کردند.
سوء تغذیه
سوء تغذیه می تواند به دلایل مختلف بر افرادی که دچار بیماری کلیوی هستند تأثیر بگذارد. علائم بیماری کلیه ممکن است باعث احساس ناخوشی در فرد شوند. مشکلات کلیوی همچنین می توانند حس چشایی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. این عوامل و عوامل دیگر می توانند منجر به کاهش اشتها شوند و رعایت یک رژیم غذایی منظم و مغذی را دشوار کنند.
اضطراب و افسردگی
نارسایی کلیه می تواند به طرق مختلف بر سلامت روان فرد تأثیر بگذارد و اضطراب و افسردگی از مشکلات شایع هستند.
نیاز به درمان های فشرده، نگرانی ها درباره آینده و عوامل دیگر می توانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. علاوه بر این، مصرف داروها و تغییرات فیزیکی مانند عدم تعادل الکترولیت ها می توانند بر نحوه تفکر و احساس فرد تأثیر بگذارند.
پزشک یا سایر متخصصان سلامت می توانند به فرد کمک کنند تا سلامت روان خود را در حین زندگی با نارسایی کلیه مدیریت کند.
سوالات متداول درباره علائم نارسایی کلی
در این جا برخی از سؤالاتی که مردم اغلب درباره نارسایی کلیه می پرسند آورده شده است:
اولین علائم هشدار دهنده نارسایی کلیه چیستند؟
اکثر افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند، در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارند. با بروز علائم، ممکن است فرد متوجه کاهش میزان ادرار خود شود، مچ پاهایش به دلیل احتباس مایعات ورم کنند و سایر علائم مشابه. افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیه ممکن است همین علائم را تجربه کنند، اما به صورت ناگهانی تر.
چقدر می توان با نارسایی کلیه زندگی کرد؟
نارسایی کلیه اگر درمان نشود، می تواند کشنده باشد. با دیالیز، فردی که دچار نارسایی مزمن کلیه است، به طور متوسط ممکن است ۵ تا ۱۰ سال دیگر زندگی کند. اگر فرد کلیه ای از یک اهدا کننده ی زنده دریافت کند، ممکن است ۱۵ تا ۲۰ سال دیگر زندگی کند. با این حال، امید به زندگی می تواند بین افراد بسیار متفاوت باشد.
برخی افراد با آسیب حاد کلیه، به طور کامل بهبود می یابند، اگر چه این بستگی به عوامل فردی مختلف و زمان شروع درمان دارد.
چهار مرحله نارسایی حاد کلیه چیست؟
چهار مرحله اصلی آسیب حاد کلیه عبارت اند از:
- مرحله آغازین: (Initiation) در این مرحله ممکن است هیچ علامتی دیده نشود، اما آسیب به کلیه ها شروع شده است.
- الیگو آنوریا : (Oligo-anuria) علائم ظاهر می شوند و ممکن است شدید شوند.
- پلی اوری: (Polyuria) عملکرد کلیه شروع به بهبود می کند، اگر چه ممکن است هنوز برخی علائم وجود داشته باشند.
- بازسازی: (Restitution) بازگشت و بازیابی کامل عملکرد کلیه ها.
با این حال، همه موارد حاد کلیه دقیقاً این مراحل را طی نمی کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر کسی که به طور ناگهانی علائمی نشان دهد که ممکن است نشانه نارسایی کلیه باشند، باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است به درمان فوری نیاز داشته باشد.
افرادی که عوامل خطر شناخته شده دارند، می توانند غربالگری های منظم برای تشخیص آسیب یا نارسایی کلیه انجام دهند. برخی از این عوامل خطر عبارت اند از:
- سابقه خانوادگی نارسایی کلیه
- فشار خون بالا
- دیابت
- بیماری قلبی
درمان نارسایی کلیه، شامل دیالیز یا پیوند کلیه است. با درمان مناسب، فرد می تواند چندین سال دیگر زندگی کند، که این مدت به سن و دیگر عوامل فردی بستگی دارد.
آزمایش پاپ اسمیر مایع، یکی از دقیق ترین و [...]
غربالگری سه ماهه دوم بارداری یکی از مهم ترین [...]
غربالگری سه ماهه اول بارداری، یکی از مراحل حیاتی [...]
آزمایش خون تری گلیسیرید، یکی از روش های مهم [...]
علائم نارسایی کلیه شامل کاهش میزان ادرار، تورم در [...]
آزمایش خون فریتین، میزان پروتئینی که آهن را در [...]
آزمایش خون CRP میزان پروتئین واکنشی سی (C-reactive protein) [...]