آزمایش پاپ اسمیر مایع، یکی از دقیق ترین و مدرن ترین روش های غربالگری سرطان دهانه رحم است که امروزه در بسیاری از آزمایشگاه ها و مراکز پزشکی برای تشخیص زودهنگام ضایعات پیش سرطانی و تغییرات ناشی از ویروس HPV مورد استفاده قرار می گیرد.
این روش نسبت به پاپ اسمیر سنتی، دقت بالاتر، خطای کمتر و قابلیت بررسی سلول ها به صورت شفاف تر را فراهم می کند و به همین دلیل توانسته نقش مهمی در کاهش بروز سرطان دهانه رحم ایفا کند.
مطلب پیشنهادی: آزمایش پاپ اسمیر با تفسیر نتایج و نحوه انجام
تغییرات سلولی دهانه رحم می تواند بدون نشانه های اولیه ایجاد شود؛ به همین دلیل انجام غربالگری منظم با پاپ اسمیر مایع مهم ترین راه برای پیشگیری از پیشرفت بیماری است.
در این مقاله، هر آن چه لازم است درباره این روش بدانید، شامل نحوه انجام، تفاوت آن با پاپ اسمیر سنتی، تفسیر نتایج، هزینه و سوالات رایج، به طور کامل و قابل فهم توضیح داده شده است تا بتوانید با آگاهی کامل بهترین تصمیم را برای سلامت خود بگیرید.
آزمایش پاپ اسمیر مایع چیست؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع، یکی از دقیق ترین و پیشرفته ترین روش های غربالگری سرطان دهانه رحم است و به عنوان نوعی سیتولوژی مبتنی بر مایع (Liquid-Based Cytology – LBC) شناخته می شود و به پزشکان امکان می دهد ضایعات پیش سرطانی، تغییرات مرتبط با سرطان دهانه رحم و تغییرات ناشی از ویروس HPV را دقیق تر ارزیابی کنند.
در این روش، سلول های جمع آوری شده از دهانه رحم داخل یک محلول مخصوص قرار می گیرند تا کیفیت نمونه حفظ شود و نتیجه آزمایش با دقت و قابلیت اعتماد بیشتر گزارش گردد. این تکنیک باعث می شود سلول های غیرطبیعی حتی در ابتدایی ترین مراحل شناسایی شوند و احتمال بروز نتایج منفی یا مثبت کاذب به طور چشمگیری کاهش یابد.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون تری گلیسیرید
به همین دلیل، این روش امروزه در غربالگری های روتین سلامت زنان به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و در بسیاری از مراکز، هم زمان با آزمایش DNA ویروس HPV انجام می شود تا برنامه غربالگری کامل تر و مطمئن تری ارائه شود.
با توجه به مزایای قابل توجه آزمایش پاپ اسمیر مایع، بسیاری از مراکز درمانی امروزه این روش را استاندارد غربالگری می دانند، مخصوصاً زمانی که هم زمان با آزمایش DNA ویروس HPV انجام شود.
این ترکیب، یکی از دقیق ترین روش ها برای تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم و حفظ سلامت زنان محسوب می شود.
چه کسانی باید آزمایش پاپ اسمیر مایع انجام دهند؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع برای تمام افرادی که دهانه رحم دارند و سن آنها بین 21 تا 65 سال می باشد، توصیه می شود، به ویژه افرادی که ازدواج کرده اند، از نظر جنسی فعال هستند یا دارای سابقه فعالیت جنسی هستند. انجام غربالگری منظم دهانه رحم با پاپ اسمیر مایع نقش حیاتی در شناسایی زودهنگام سرطان دهانه رحم و پیشگیری از پیشرفت بیماری دارد.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون فریتین
معمولاً دستورالعمل های مراقبت های سلامت توصیه می کنند:
- زنان ۲۱ تا ۲۹ سال، هر ۳ سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند.
- زنان ۳۰ تا ۶۵ سال، هر ۳ سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند، یا اگر همراه با تست HPV باشد، هر ۵ سال یک بار.
حتی اگر احساس سلامتی می کنید یا هیچ علامتی ندارید، انجام آزمایش های روتین پاپ اسمیر مایع بسیار مهم است، زیرا تغییرات سلول های دهانه رحم در مراحل اولیه اغلب علائم قابل مشاهده ایجاد نمی کنند.
زنانی که واکسن HPV را دریافت کرده اند، همچنان باید به غربالگری منظم با پاپ اسمیر مایع ادامه دهند، زیرا این واکسن از همه انواع پرخطر HPV محافظت نمی کند.
بنابراین، همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید تا مناسب ترین برنامه غربالگری بر اساس سن، سابقه جنسی، سابقه پزشکی و عوامل خطر فردی تعیین شود.
مطلب پیشنهادی: آزمایش ژنتیک: انواع، ضرورت انجام و تفسیر نتایج
تفاوت بین آزمایش پاپ اسمیر سنتی و آزمایش پاپ اسمیر مایع
آزمایش پاپ اسمیر مایع نسخه ای پیشرفته و دقیق تر از روش پاپ اسمیر سنتی می باشد. هر دو آزمایش برای غربالگری سرطان دهانه رحم استفاده می شوند و شامل جمع آوری سلول هایی از دهانه رحم می باشند.
با این حال، روش آماده سازی و تجزیه و تحلیل نمونه در این دو آزمایش متفاوت می باشد.
| ویژگی | پاپ اسمیر سنتی | پاپ اسمیر مایع |
|---|---|---|
| روش نمونه گیری | جمع آوری سلول ها روی لام شیشه ای | جمع آوری سلول ها در محلول مایع مخصوص |
| کیفیت نمونه | ممکن است غیر شفاف، نامرتب یا با مخاط/خون پوشیده شود | نمونه تمیزتر و راحت تر برای مشاهده زیر میکروسکوپ و یک دست تر برای تجزیه و تحلیل |
| نگهداری سلول ها | برخی از سلول ها ممکن است از بین رفته یا آسیب ببینند | اکثر سلول ها در فرم مایع حفظ می شوند |
| دقت | خوب، اما ممکن است تغییرات سلولی غیرطبیعی را نشان ندهد | دقت بالاتر با شناسایی بهتر سلول های غیرطبیعی |
| نرخ منفی کاذب | احتمال منفی کاذب بالاتر | نرخ منفی کاذب پایین تر |
| سازگاری با آزمایش HPV | مناسب نمی باشد | سازگار با آزمایش DNA ویروس HPV |
مطلب پیشنهادی: آزمایش قند خون: آمادگی، انواع، انجام و تفسیر نتایج
آزمایش پاپ اسمیر مایع چگونه انجام می شود؟
- جمع آوری سلول ها: در طول یک معاینه لگنی، پزشک با استفاده از یک براش کوچک یا اسپاتول، به آرامی سلول های دهانه رحم شما را جمع آوری می کند. این مرحله سریع انجام می شود و معمولاً دردناک نیست.
- حفظ و نگهداری سلول ها: در آزمایش پاپ اسمیر مایع، سلول ها به جای قرار گرفتن مستقیم روی لام شیشه ای مانند آزمایش پاپ اسمیر سنتی، با استفاده از براش در یک ویال حاوی محلول نگهدارنده ویژه قرار می گیرند.
این روش باعث می شود تعداد بیشتری از سلول ها سالم باقی بمانند و از خشک شدن یا آسیب دیدن آن ها جلوگیری شود. به این ترتیب، کیفیت نمونه افزایش یافته و دقت تشخیص سلول های غیرطبیعی یا پیش سرطانی به طور قابل توجهی بهتر می شود.
- پردازش آزمایشگاهی: در آزمایش پاپ اسمیر مایع، ویال حاوی نمونه به آزمایشگاه ارسال می شود. در این مرحله، نمونه تمیزکاری شده و مخاط، خون و آلودگی های اضافی از آن جدا می شود تا یک لایه نازک و یکنواخت از سلول ها روی لام میکروسکوپ آماده شود.
- تجزیه و تحلیل سلول ها: یک متخصص آموزش دیده، معروف به سیتوتکنولوژیست، نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا سلول های غیرطبیعی، علائم اولیه سرطان دهانه رحم یا تغییرات پیش سرطانی شناسایی شود.
مطلب پیشنهادی: آزمایش بارداری: انواع، نحوه انجام و تفسیر دقیق
نتایج آزمایش پاپ اسمیر مایع چه معنایی دارند؟
نتایج آزمایش پاپ اسمیر مایع می تواند در چند دسته قرار گیرد و هر نتیجه، اطلاعات مهمی درباره سلامت دهانه رحم شما ارائه می دهد و نشان می دهد که آیا نیاز به آزمایش های تکمیلی یا پیگیری های بیشتر وجود دارد یا خیر.
- طبیعی: اگر نتایج آزمایش طبیعی باشد، یعنی هیچ سلول غیرطبیعی یافت نشده است. در این حالت، تا زمان غربالگری بعدی، اقدام خاصی لازم نیست و سلامت دهانه رحم شما پایدار است.
- نامشخص: در این حالت، نتیجه قابل تفسیر نیست و ممکن است به دلیل التهاب، عفونت یا عوامل دیگر رخ دهد. پزشک ممکن است تکرار آزمایش پاپ اسمیر مایع یا انجام غربالگری های تکمیلی را توصیه کند تا علت نامشخص بودن نتایج مشخص شود.
- غیرطبیعی: اگر تغییراتی در سلول های دهانه رحم مشاهده شود که می تواند پیش سرطانی یا سرطانی باشد، نتیجه غیرطبیعی اعلام می شود. برای تعیین علت دقیق و اقدامات بعدی مناسب، ممکن است آزمایش HPV، کولپوسکوپی یا سایر تست های تکمیلی لازم باشد. این مرحله به پزشک کمک می کند تا تشخیص زود هنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری را به بهترین شکل انجام دهد.
- ناکافی: اگر نمونه شامل سلول کافی نباشد یا توسط مخاط و خون پوشیده شده باشد، نتیجه ناکافی گزارش می شود. در این صورت، ممکن است نیاز باشد آزمایش تکرار شود تا نتیجه واضح تر و قابل اعتماد تر به دست آید و اطمینان حاصل شود که غربالگری به درستی انجام شده است.
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون RBC
انواع نتایج غیرطبیعی در آزمایش پاپ اسمیر مایع
اگر نتیجه آزمایش پاپ اسمیر مایع شما غیرطبیعی باشد، به این معنا نیست که سرطان دارید.
این نتیجه، تنها نشان می دهد که سلول های غیرمعمول یا تغییراتی در دهانه رحم شناسایی شده اند و نیاز به ارزیابی و بررسی بیشتر توسط پزشک متخصص وجود دارد تا مشخص شود علت چیست.
برخی از یافته های غیرطبیعی رایج در آزمایش پاپ اسمیر مایع شامل موارد زیر می باشند:
| یافته ها | معنی | اقدام پیشنهادی |
|---|---|---|
| ASC-US (سلول های سنگ فرشی غیرطبیعی با اهمیت نامشخص) |
سلول های کمی غیرطبیعی؛ علت نامشخص |
اغلب با آزمایش HPV یا تکرار آزمایش پاپ اسمیر پیگیری می شود |
| ASC-H (سلول های سنگ فرشی غیرطبیعی – نمی توان HSIL را رد کرد) |
تغییرات نگران کننده تر که ممکن است پیش سرطانی باشند | معمولاً کولپوسکوپی توصیه می شود |
| AGC (سلول های غده ای غیرطبیعی) |
سلول های غیرطبیعی در بافت غده ای که ممکن است از دهانه رحم یا رحم باشند | انجام آزمایش های بیشتر برای رد کردن پیش سرطانی یا سرطانی بودن توصیه می شود |
| LSIL (ضایعه داخل اپیتلیالی سنگ فرشی با درجه پایین) |
تغییرات سلولی خفیف که اغلب با عفونت HPV مرتبط هستند | ممکن است خود به خود برطرف شود؛ انجام آزمایش های پیگیری توصیه می شود. |
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون بیلی روبین
هزینه آزمایش پاپ اسمیر
هزینه آزمایش پاپ اسمیر بسته به نوع مرکز (دولتی یا خصوصی)، انجام هم زمان با آزمایش HPV، نیاز به مشاوره قبل یا بعد از آزمایش، و انجام بررسی های تکمیلی مانند کولپوسکوپی متفاوت است.
در مراکز دولتی، هزینه با یارانه معمولاً پایین تر است، اما در مراکز خصوصی قیمت می تواند حدودی بالاتر باشد. در برخی موارد امکان استفاده از طرح های بیمه تکمیلی نیز وجود دارد.
اگر زمان انجام آزمایش غربالگری سرطان دهانه رحم شما فرا رسیده است یا می خواهید اطلاعات بیشتری درباره آزمایش پاپ اسمیر کسب کنید، می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید تا شما را از جزئیات فرآیند آزمایش و هزینه ها مطلع نمایند.
مطلب پیشنهادی: آزمایش CBC: شمارش کامل خون و تفسیر نتایج
سوالات متداول
آیا آزمایش پاپ اسمیر مایع بهتر از آزمایش پاپ اسمیر سنتی است؟
بله، آزمایش پاپ اسمیر مایع معمولاً دقیق تر است. به جای این که سلول ها مستقیماً روی لام کشیده شوند، آن ها در مایع نگهداری می شوند که این موضوع اجازه می دهد تعداد بیشتری از سلول ها به وضوح بررسی شوند، خطاها کاهش یافته و شانس تشخیص سلول های غیرطبیعی در مراحل اولیه افزایش یابد.
انجام آزمایش پاپ اسمیر مایع چقدر طول می کشد؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع، تنها حدود 5 تا 10 دقیقه طول می کشد. بسته به زمان مشاوره، کل مدت زمان ویزیت ممکن است کمی بیشتر باشد، اما خود آزمایش سریع انجام شده و در حین معاینه معمول لگن صورت می گیرد.
آیا قبل از انجام آزمایش پاپ اسمیر مایع نیاز به آمادگی خاصی است؟
بله، آمادگی های اولیه توصیه می شود. شما باید از رابطه جنسی، استفاده از کرم های واژینال، دوش واژینال یا تامپون به مدت 24 تا 48 ساعت قبل از آزمایش خودداری کنید. همچنین بهتر است آزمایش را زمانی برنامه ریزی کنید که در دوران قاعدگی نیستید، زیرا ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
آیا آزمایش پاپ اسمیر مایع دردناک است؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع معمولاً دردناک نیست، اما برخی افراد ممکن است در طول انجام آزمایش احساس ناراحتی خفیف داشته باشند. همچنین ممکن است لکه بینی خفیف یا خونریزی واژینال سبک پس از آزمایش دیده شود که معمولاً طی چند روز برطرف می شود.
تفاوت بین آزمایش HPV و آزمایش پاپ اسمیر مایع چیست؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع برای بررسی سلول های غیرطبیعی یا پیش سرطانی دهانه رحم انجام می شود، در حالی که آزمایش HPV به دنبال ویروس پاپیلومای انسانی پرخطر (HPV) است که می تواند باعث سرطان دهانه رحم شود. آزمایش پاپ اسمیر مایع بر تشخیص تغییرات سلولی تمرکز دارد، در حالی که آزمایش HPV وجود ویروس عامل این تغییرات را شناسایی می کند.
آیا آزمایش پاپ اسمیر مایع بیماری های مقاربتی را شناسایی می کند؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع عمدتاً برای غربالگری سرطان دهانه رحم و HPV استفاده می شود. با این حال، گاهی در صورتی که پزشک شما درخواست کند، از همان نمونه می توان برای بررسی وجود برخی عفونت های مقاربتی (STI) مانند کلامیدیا و سوزاک استفاده کرد.
دقت آزمایش پاپ اسمیر مایع چقدر است؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع دقیق تر و قابل اعتمادتر از آزمایش پاپ اسمیر سنتی است و تعداد بیشتری از سلول های دهانه رحم را حفظ کرده و خون یا مخاط اضافی را حذف می کند و شانس تشخیص سلول های غیرطبیعی یا پیش سرطانی در مراحل اولیه را افزایش داده و ریسک نتایج منفی کاذب را کاهش می دهد.
آیا آزمایش پاپ اسمیر مایع خطرات یا عوارض جانبی دارد؟
آزمایش پاپ اسمیر مایع به طور کلی ایمن است و عوارض جدی در آن نادر هستند. برخی افراد ممکن است پس از انجام آزمایش، ناراحتی خفیف، لکه بینی سبک یا گرفتگی خفیف شکم را تجربه کنند. این علائم معمولاً طی یک تا دو روز برطرف می شوند.
اگر خونریزی شدید یا درد طولانی مدت داشتید، با پزشک خود مشورت کنید.
آزمایش پاپ اسمیر مایع، یکی از دقیق ترین و [...]
غربالگری سه ماهه دوم بارداری یکی از مهم ترین [...]
غربالگری سه ماهه اول بارداری، یکی از مراحل حیاتی [...]
آزمایش خون تری گلیسیرید، یکی از روش های مهم [...]
علائم نارسایی کلیه شامل کاهش میزان ادرار، تورم در [...]
آزمایش خون فریتین، میزان پروتئینی که آهن را در [...]
آزمایش خون CRP میزان پروتئین واکنشی سی (C-reactive protein) [...]