مقدمه: آزمایش قند خون یا گلوکز خون میزان قند موجود در خون شما را اندازه گیری می کند. شما ممکن است آزمایش گلوکز خون را در مطب پزشک، آزمایشگاه یا در خانه با استفاده از دستگاه و با خون گیری از نوک انگشت انجام دهید. وقتی کربوهیدرات مصرف می کنید، بدن شما آن را به گلوکز تبدیل می کند تا انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند. داشتن مقدار بیش از حد یا کمتر از حد گلوکز در خون می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد. پزشکان اغلب برای کمک به تشخیص دیابت، آزمایش گلوکز خون را در کلینیک یا آزمایشگاه تجویز می کنند و ممکن است لازم باشد افرادی که از قبل دیابت دارند برای مدیریت وضعیت خود، سطح قند خونشان را در خانه بررسی کنند.
اکثر افراد مبتلا به دیابت باید به طور منظم سطح قند خون (یا گلوکز خون) خود را آزمایش و اندازه گیری کنند. دانستن نتایج این آزمایش ها به شما امکان می دهد که استراتژی خود را برای کنترل بیماری تنظیم کنید.
همچنین آزمایش منظم می تواند به شما کمک کند تا از بروز مشکلات بلند مدتی که ممکن است در اثر این بیماری ایجاد شوند، جلوگیری کنید. از جمله این مشکلات عبارتند از:
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- نابینایی
- بیماری کلیوی
- مشکلات پوستی
تحقیقات نشان می دهد که در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲، پایبندی به سطح هدف قند خون و HbA1c، باعث می شود که احتمال بروز عوارض کاهش یابد.
آزمایش قند خون چیست؟
آزمایش گلوکز خون عمدتاً برای تشخیص یا مدیریت دیابت نوع 1، دیابت نوع 2، پیش دیابت و دیابت بارداری انجام می شود. دیابت وضعیتی است که باعث افزایش سطح گلوکز خون می شود.
میزان قند موجود در خون معمولاً توسط هورمونی به نام انسولین کنترل می شود. اما اگر فردی دیابت داشته باشد، بدن یا به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند یا انسولینی که تولید می شود به درستی عمل نمی کند. این باعث می شود که قند در خون تجمع پیدا کند.
اگر این وضعیت درمان نشود، بالا بودن مزمن سطح قند خون می تواند منجر به بیماری های جدی تری از جمله بیماری کلیوی، نابینایی و بیماری قلبی شود.
درباره قند خون پایین
بررسی سطح گلوکز خون همچنین می تواند برای تشخیص قند خون پایین یا هایپوگلیسمی استفاده شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که سطح گلوکز در خون بیش از حد پایین باشد، معمولاً کمتر از ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL).
هایپوگلیسمی می تواند در افراد مبتلا به دیابت رخ دهد، به ویژه اگر بیش از حد دارو یا انسولین مصرف کنند، بیش از حد معمول ورزش کنند یا یک وعده غذایی خود را حذف کنند. اما هایپوگلیسمی می تواند مستقل از دیابت نیز اتفاق بیفتد و ناشی از بیماری های زمینه ای دیگر یا مصرف برخی داروها باشد.
پزشکان قند خون بسیار پایین را یک وضعیت اورژانسی در نظر می گیرند، زیرا می تواند منجر به تشنج، کما و حتی مرگ شود.
آزمایش HbA1c چیست؟
پزشک شما می تواند آزمایش خونی به نام HbA1c (هموگلوبین گلیکوله) تجویز کند که میانگین سطح قند خون شما را در طول ۲ تا ۳ ماه گذشته نشان می دهد.
HbA1c زمانی تشکیل می شود که گلوکز موجود در خون به گلبول های قرمز خون متصل می شود. از آن جایی که گلبول های های قرمز خون تا ۳ ماه زنده می مانند، این آزمایش میانگین سطح قند خون شما را در آن بازه زمانی نشان می دهد.
آزمایش HbA1c می تواند برای نظارت بر سطح قند خون شما در صورتی که در معرض خطر ابتلا به دیابت باشید، یا برای پیگیری کنترل قند خون در صورتی که از قبل دیابت دارید، استفاده شود.
اگر مبتلا به دیابت هستید، سطح ایده‌آل HbA1c باید 48 میلی مول بر مول (5/6 درصد) یا کمتر باشد.
اگر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید، هدف شما باید داشتن سطح HbA1c کمتر از 42 میلی مول بر مول (معادل 6 درصد) باشد.
چگونه برای آزمایش قند خون آماده شویم؟
آزمایش های قند خون به چند دسته تقسیم می شوند، از جمله:
- آزمایش ناشتا
- آزمایش غیر ناشتا (غیر تصادفی)
- آزمایش هموگلوبین A1C
- آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) که یک آزمایش دو ساعته است
- آزمایش پس از صرف غذا (Post-prandial) که به معنای آزمایش پس از مصرف غذا یا نوشیدنی است
پزشکان از آزمایش های ناشتا، غیر ناشتا و OGTT برای تشخیص دیابت استفاده می کنند.
آزمایش های پس از صرف غذا، می توانند نشان دهند که یک فرد مبتلا به دیابت تا چه حد در کنترل سطح قند خون خود موفق است.
پیش از انجام این آزمایش، به پزشک خود اطلاع دهید که چه داروهایی مصرف می کنید، از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی. برخی داروها می توانند بر سطح قند خون تأثیر بگذارند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف یک داروی خاص را به طور موقت قطع کنید یا دوز آن را پیش از آزمایش تغییر دهید.
داروهایی که می توانند بر سطح گلوکز خون شما تأثیر بگذارند عبارتند از:
- کورتیکو استروئیدها
- داروهای ادرارآور (دیورتیک ها)
- قرص های جلوگیری از بارداری
- هورمون درمانی
- آسپیرین (مانند بافرین)
- داروهای ضد روان پریشی
- لیتیوم
- اپی نفرین (آدرنالین)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- مهارکننده های مونو آمین اکسیداز (MAOIs)
- فنیتوئین
- داروهای سولفونیل اوره
استرس شدید نیز می تواند باعث افزایش موقت گلوکز خون شود. اگر اخیراً دچار هر یک از موارد زیر شده اید، حتماً پزشک خود را مطلع کنید:
- جراحی
- تروما (آسیب جسمی شدید)
- سکته مغزی
- حمله قلبی
نحوه آمادگی برای آزمایش قند خون ناشتا
برای انجام آزمایش قند خون ناشتا، نباید به مدت ۸ ساعت قبل از انجام آزمایش به جز آب چیز دیگری بخورید یا بنوشید، بهتر است این آزمایش را اول صبح انجام دهید تا مجبور نباشید در طول روز ناشتا بمانید.
ناشتا بودن پیش از انجام آزمایش اهمیت دارد، زیرا باعث می شود نتایج دقیق تری به دست آید و تفسیر آن برای پزشک ساده تر باشد.
آمادگی برای آزمایش قند خون غیر ناشتا (تصادفی)
آزمایش گلوکز خون تصادفی (غیر ناشتا)، نیازی به پرهیز از خوردن یا نوشیدن پیش از انجام آزمایش ندارد.
ممکن است پزشک از شما بخواهد در طول روز چندین بار به صورت تصادفی این آزمایش را انجام دهید تا تغییرات سطح گلوکز خون شما را زمان های مختلف بررسی کند.
آمادگی برای آزمایش پس از صرف غذا
این آزمایش که معمولاً ۲ ساعت پس از صرف غذا انجام می شود، میزان قند پلاسمایی پس از غذا را اندازه گیری می کند. در افرادی که دیابت دارند، این آزمایش بیشتر در منزل انجام می شود.
این آزمایش می تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که آیا مقدار انسولینی که همراه با وعده غذایی مصرف می کنید مناسب است یا خیر. حتماً باید دقیقاً ۲ ساعت بعد از شروع غذا این آزمایش را انجام دهید.
اگر از قبل دیابت دارید، این اطلاعات همچنین می تواند به پزشک شما کمک کند تا در صورت نیاز، دوز داروهایتان را تنظیم یا اصلاح کند.
انواع آزمایش قند خون
آزمایش قند خون، میزان قند (گلوکز) موجود در خون شما را اندازه گیری می کند. اکثر افراد مبتلا به دیابت باید به طور منظم سطح قند خون خود را آزمایش کنند. دانستن نتایج این آزمایش به شما کمک می‌کند تا استراتژی خود را برای کنترل بیماری تنظیم کنید. روش های مختلفی برای انجام این آزمایش وجود دارد، از جمله:
گلوکومترها
گلوکومتر یا دستگاه اندازه گیری قند خون، یک دستگاه قابل حمل است که می تواند سطح قند خون شما را از یک نمونه کوچک خون اندازه گیری کند. با توجه به نوع گلوکومتر، روش های مختلفی برای گرفتن نمونه خون وجود دارد.
از نوک انگشت: شما با استفاده از یک سوزن کوچک و تیز (که به آن «لانست» گفته می شود) نوک انگشت خود را سوراخ کرده و یک قطره خون روی نوار تست قرار می دهید. سپس این نوار را داخل دستگاه قرار می دهید تا سطح قند خون شما را نمایش دهد. معمولاً نتیجه در کمتر از ۱۵ ثانیه نمایش داده می شود و این اطلاعات را می توانید برای استفاده های بعدی ذخیره کنید. برخی از دستگاه ها قادرند میانگین سطح قند خون شما را در یک بازه زمانی مشخص نشان داده و نمودارها و گراف هایی را از نتایج آزمایش های قبلی ارائه دهند. شما می توانید گلوکومتر و نوار تست را از داروخانه های محل تهیه کنید.
اگر قند خون خود را با سوزن زدن به نوک انگشت اندازه گیری کنید، می توانید در عرض ۱۵ ثانیه از سطح گلوکز خود مطلع شوید.
دستگاه هایی که امکان آزمایش از نقاط دیگر بدن را دارند: دستگاه های جدیدتر به شما این امکان را می دهند که به جز نوک انگشت، از نقاطی مانند قسمت بالای بازو، ساعد، پایین انگشت شست و ران نیز قند خون خود را اندازه گیری کنید. ممکن است نتایجی که از این نقاط به دست می آورید با نتایج نوک انگشت متفاوت باشند. سطح قند خون در نوک انگشت، سریع تر از سایر نقاط بدن تغییر می کند، به ویژه زمانی که قند خون شما به سرعت در حال تغییر است، مثلاً بعد از خوردن غذا یا ورزش.
اگر هنگام اندازه گیری قند خون، علائم کاهش قند (هایپوگلیسمی) را دارید، تا حد امکان از نوک انگشت استفاده کنید، چون نتایج آن دقیق تر خواهد بود.
سیستم های پایش مداوم گلوکز (CGM): این دستگاه ها که به آن ها دستگاه های اندازه‌گیری گلوکز بین بافتی نیز گفته می شود، اغلب با پمپ های انسولین ترکیب می شوند. نتایج آن ها مشابه اندازه گیری قند خون با انگشت است و می توانند الگوها و روندهای قند خون شما را در طول زمان نشان دهند.
انواع مختلفی از سیستم های CGM وجود دارد؛ برخی به صورت دستگاه های جداگانه هستند و برخی دیگر مستقیماً به پمپ انسولین متصل می شوند.
آزمایش های HbA1c در منزل
HB مخفف هموگلوبین است، پروتئینی در گلبول های قرمز که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد. وقتی قند خون بالا باشد، قند بیشتری به هموگلوبین می چسبد؛ بنابراین، تست HbA1c می تواند میانگین سطح قند خون را در طول زمان نشان دهد.
برای انجام این آزمایش در منزل، با سوزن نوک انگشت خود را سوراخ می کنید و قطره ای از خون را روی نوار آزمایش می گذارید تا خوانش انجام شود. برخی از تست های HbA1c به ارسال نمونه خون به آزمایشگاه نیاز دارند.
آزمایش های HbA1c خانگی به اندازه آزمایش های آزمایشگاهی دقیق نیستند، اما اگر مراجعه حضوری به پزشک برایتان دشوار باشد (مثلاً به دلیل فاصله مکانی یا دلایل دیگر)، می توانند مفید باشند.
شما می توانید نتایج را به پزشک خود اطلاع دهید تا از وضعیت قند خون شما آگاه باشد.
آزمایش های آزمایشگاهی برای دیابت
پزشک شما ممکن است انجام یک آزمایش آزمایشگاهی برای دیابت را توصیه کند. گزینه ها شامل موارد زیر است:
آزمایش قند خون ناشتا: پزشک از شما می خواهد که ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از انجام این آزمایش چیزی نخورید و ننوشید. در آزمایشگاه، تکنسین مربوطه ممکن است با سوزن از نوک انگشت شما خون بگیرد یا از رگ بازوی تان نمونه خون تهیه کند تا آن را در آزمایشگاه آزمایش کند. سطح قند خون ناشتا، باید پایین ترین سطح قند خون شما باشد. میزان قند کمتر از ۹۹ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) نتیجه ای طبیعی است. اگر میزان قند خون شما بالاتر باشد، این نشانه ای از پیش دیابت یا دیابت است.
آزمایش گلوکز خون خوراکی: پزشکان به این آزمایش، آزمایش تحمل گلوکز نیز می گویند. این آزمایش واکنش بدن شما به قند را اندازه گیری می کند. برای انجام این آزمایش، پزشک از شما می خواهد که محلول گلوکزی که حاوی ۷۵ گرم قند می باشد را بنوشید. سپس، تکنسین یک تا دو ساعت بعد، نمونه خون می گیرد تا ببیند بدن شما چگونه قند را پردازش کرده است. دو ساعت بعد از نوشیدن محلول، سطح قند خون سالم باید کمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
HbA1c: مانند آزمایش HbA1c خانگی، این آزمایش نیز میانگین سطح قند خون شما را در یک دوره زمانی تخمین می زند. برای انجام این آزمایش، تکنیسین آزمایشگاه نمونه خون را از رگ بازوی شما می گیرد.
آزمایش های قند خون در دوران بارداری
در برخی موارد، افراد باردار ممکن است در دوران بارداری دچار قند خون بالا شوند. این وضعیت دیابت بارداری نامیده می شود.
اغلب افراد باردار بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ بارداری تحت آزمایش قند خون قرار می گیرند تا برای این وضعیت غربالگری شوند، اما اگر در معرض خطر بالاتر ابتلا به دیابت بارداری باشید، ممکن است زودتر تحت غربالگری قرار بگیرید.
برای تشخیص دیابت بارداری، پزشک ممکن است از شما بخواهد آزمایش چالش گلوکز خوراکی را انجام دهید. در این آزمایش، از شما خواسته می شود یک نوشیدنی شیرین بنوشید. سپس باید یک ساعت صبر کنید و پس از آن از شما خون گرفته می شود. برای این تست نیازی به ناشتا بودن ندارید.
نتیجه طبیعی برای آزمایش چالش گلوکز خوراکی در دیابت بارداری معمولاً ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر است.
اگر نتایج این آزمایش غیر طبیعی باشد، برای تأیید تشخیص، نیاز به انجام آزمایش دومی خواهید داشت که به آن آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) گفته می شود.
ابتدا، یک آزمایش قند خون ناشتا از شما گرفته می شود. به خاطر داشته باشید که برای این آزمایش باید حداقل از ۸ ساعت قبل چیزی نخورید و ننوشید.
پس از آن، دوباره یک نوشیدنی شیرین مصرف می کنید و سپس در سه مرحله— بعد از ۱، 2 و ۳ ساعت— از شما خون گرفته می شود تا سطح گلوکز اندازه گیری شود.
اگر دو مورد یا بیشتر از این مقادیر گلوکز، برابر یا بیشتر از حد آستانه طبیعی باشند، شما به عنوان مبتلا به دیابت بارداری شناخته خواهید شد.
نحوه انجام آزمایش قند خون
اگر دیابت در شما تشخیص داده نشده است، احتمالاً پزشک توصیه کند که نمونه خون خود را در مطب یا در یک آزمایشگاه جداگانه انجام دهید.
اما اگر در حال مدیریت دیابت خود در خانه هستید، احتمالاً خودتان با استفاده از دستگاه تست قند خون و نمونه گیری از نوک انگشت، آزمایش را انجام خواهید داد.
آزمایش های خون گیری
پزشک یا یک تکنیسین بهداشت معمولاً برای انجام آزمایش، خون را از رگ داخل آرنج شما می گیرد. این فرآیند نسبتاً ساده است:
- ابتدا ناحیه مورد نظر را با یک ضد عفونی‌کننده مانند الکل تمیز می کنند تا هرگونه میکروب از بین برود.
- یک بند الاستیکی به دور بازوی شما می بندند تا رگ ها پر از خون شوند.
- یک سوزن استریل را درون رگ وارد می کنند. ممکن است هنگام ورود سوزن، کمی درد یا ناراحتی احساس کنید، اما می توانید با شل کردن دست خود از میزان درد بکاهید.
- سپس خون شما به درون لوله ای که به سوزن وصل است، کشیده می شود.
- وقتی که فرآیند خون گیری تمام شد، سوزن را از بدن شما خارج کرده و یک بانداژ روی محل سوراخ قرار می دهند.
- فشار کمی به محل سوراخ وارد می شود تا از کبودی جلوگیری شود.
سپس نمونه خون گرفته شده به آزمایشگاه ارسال می شود تا مورد آزمایش قرار گیرد. بعد از آن، تکنیسین بهداشت با شما تماس می گیرد تا نتایج آزمایش را با شما بررسی کند.
آزمایش قند خون از نوک انگشت
اگر دیابت دارید، ممکن است پزشک به شما توصیه کرده باشد که سطح گلوکز خون خود را در خانه و با استفاده از یک دستگاه گلوکومتر یا پایش مداوم گلوکز خون (CGM) کنترل کنید.
کیت آزمایش باید شامل دستورالعمل هایی برای نحوه گرفتن خون از انگشت شما باشد. به طور کلی، مراحل زیر را باید دنبال کنید:
- دست های خود را با آب و صابون به طور کامل بشویید و کاملاً خشک کنید.
- نوار تست را در دستگاه گلوکومتر قرار دهید. این کار ممکن است دستگاه را به طور خودکار روشن کند، اما برخی از دستگاه ها نیاز دارند که قبل از قرار دادن نوار، آن ها را روشن کنید.
- از دستگاه لانست که همراه با کیت شما است برای سوراخ کردن قسمت نرم تر نوک انگشت خود استفاده کنید.
- لبه نوار تست را به قطره خون خود نزدیک کنید.
- منتظر بمانید تا دستگاه شروع به شمارش معکوس کند و عدد قند خون شما را نشان دهد .
- نتیجه را بر روی کاغذ، اپلیکیشن موبایل یا روش دیگری برای پیگیری ثبت کنید.
- نوار تست استفاده شده را دور بیندازید و از قرار دادن لانست استفاده شده در ظرف مخصوص زباله های نوک تیز اطمینان حاصل کنید.
زمان مناسب برای آزمایش قند خون
ممکن است چندین بار در روز به آزمایش قند خون خود نیاز داشته باشید، مثل قبل از وعده های غذایی یا ورزش، در هنگام خواب، قبل از رانندگی و زمانی که فکر می کنید قند خون شما پایین است.
این موضوع برای هر فرد متفاوت است، بنابراین از پزشک خود بپرسید که چه زمانی و چقدر باید قند خون خود را اندازه گیری کنید. اگر بیمار هستید، احتمالاً باید قند خون خود را بیشتر از همیشه تست کنید.
چه عواملی بر نتایج آمایش قند خون تأثیر می گذارند؟
برخی شرایط، مانند کم خونی یا نقرس، می توانند بر سطح قند خون شما تأثیر بگذارند. سایر شرایط نیز می توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند، از جمله:
- هوای گرم یا مرطوب
- ارتفاع زیاد
- کم آبی
- عفونت یا بیماری های دیگر
- استرس
- غذا
- داروهای خاص
- کیفیت پایین خواب
اگر همیشه نتایج غیر عادی ملاحظه می کنید، دستگاه خود را کالیبره کرده و نوار تست ها را بررسی کنید.
نمودار زیر به شما ایده ای می دهد که سطح قند خونتان در طول روز باید در چه محدوده ای باشد. ممکن است محدوده ایده آل قند خون شما با فردی دیگر متفاوت باشد و در طول روز تغییر کند.
| زمان تست | ایده آل برای بزرگسالان مبتلا به دیابت |
|---|---|
| قبل از وعده های غذایی | 80 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر |
| بعد از وعده های غذایی | کمتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر |
پایش قند خون خانگی و HbA1c
کنترل سطح HbA1c نیز برای مدیریت دیابت اهمیت دارد. بسیاری از دستگاه های مانیتور قند خون خانگی همچنین میزان متوسط قند خون را نشان می دهند که می‌تواند با سطح HbA1c شما ارتباط داشته باشد.
| میزان متوسط قند خون (میلی گرم در دسی لیتر) | HbA1c (%) |
|---|---|
| 126 | 6 |
| 154 | 7 |
| 183 | 8 |
| 212 | 9 |
| 240 | 10 |
| 269 | 11 |
| 298 | 12 |
چه زمانی باید با پزشک خود در مورد قند خونم مشورت کنم؟
از پزشک خود در مورد محدوده هدف قند خونتان سوال کنید و برای مدیریت مقادیر قند خون بسیار بالا یا بسیار پایین، و همچنین زمان هایی که باید با پزشک تماس بگیرید، یک برنامه ریزی داشته باشید. علائم قند خون بالا یا پایین را بشناسید و بدانید که در صورت بروز این علائم چه کاری باید انجام دهید.
چگونه نتایج آزمایش قند خونم را ثبت کنم؟
سوابق دقیقی از هر آزمایش خون، ادرار یا کتون که انجام می دهید، نگه دارید. بیشتر دستگاه های پایش قند خون دارای حافظه هستند. این سوابق می توانند شما را از هرگونه مشکل یا روند غیرعادی مطلع کنند. داشتن این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا در صورت نیاز، تغییراتی در برنامه غذایی، دارو یا فعالیت بدنی شما ایجاد کند. هر بار که به پزشک مراجعه می کنید، این سوابق را همراه خود داشته باشید.
برخی از دستگاه ها، قابلیت ارسال نتایج را به کامپیوتر یا دستگاه های موبایل دارند، که این کار اشتراک گذاری اطلاعات با تیم مراقبت از دیابت شما را بسیار آسان می کند.
هنگامی که سطح قند خون خود را ثبت می کنید، یادداشتی از رژیم غذایی و فعالیت های خود (حتی فعالیت هایی مانند باغبانی) که در زمان اندازه گیری انجام داده اید، را بردارید. این کار به شما کمک می کند تا تصویری کامل تر از عواملی که بر سطوح قند خون شما تأثیر می گذارند به دست آورید و به شما کمک می کند تا در آینده آن ها را به طور بهتری کنترل کنید.
آیا باید یک پایش قند خون مداوم داشته باشم؟
دستگاه های پایش قند خون ابزارهایی هستند که سطح قند خون را در طول روز پیگیری می کنند.
این دستگاه ها عمدتاً برای افراد مبتلا به دیابت طراحی شده اند تا به مدیریت سطح قند خون کمک کرده و آن را در محدوده سالم نگه دارند که می توانند از سلامت و رفاه بهتر پشتیبانی کنند.
یک روند جدید شامل استفاده از دستگاه های پایش مداوم قند خون به عنوان بخشی از یک «رژیم قند خون» است، جایی که افراد نحوه واکنش بدن خود به غذاهای مختلف را پیگیری می کنند.
این رویکرد که توسط برخی شرکت ها تبلیغ می شود، هدفش ارائه توصیه های غذایی شخصی شده بر اساس داده های لحظه ای گلوکز خون در زمان واقعی است.
اگرچه این دستگاه ها می توانند بینش های جالبی درباره نحوه تغییر سطح قند خون شما در طول روز ارائه دهند، اما برای تشخیص مشکلات مربوط به قند خون طراحی نشده اند.
برای افرادی که دیابت ندارند، مزایای استفاده از دستگاه های پایش مداوم قند خون چندان واضح نیست و نیاز به شواهد بیشتری دارد.
دستگاه های پایش قند خون به طور کلی برای افرادی که دیابت ندارند توصیه نمی شوند، مگر این که توسط یک متخصص پیشنهاد شوند. اگر کنجکاو هستید که سطح قند خون شما چگونه است، بهتر است این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
چگونه قند خون را در منزل به طور دقیق آزمایش کنیم؟
برای اطمینان از دقت بالا در اندازه گیری قند خون، مطمئن شوید که آزمایش ها را به درستی انجام می دهید و نکات زیر را دنبال کنید:
- از دستگاه خود طبق دستور العمل های پزشک استفاده کنید.
- تنها از نوارهای تستی که مخصوص روش آزمایش شما هستند، استفاده کنید.
- مواد آزمایش خود را به درستی نگهداری کنید.
- مطمئن شوید که نوارهای تست منقضی نشده اند.
- دستگاه خود را به طور منظم تمیز کنید.
- گاهی از پزشک خود بخواهید دستگاه آزمایش شما را بررسی کند تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
- قبل از آزمایش دست های خود را خوب بشویید و خشک کنید.
نکات کلیدی
آزمایش قند خون یکی از مهم ترین ابزارها برای مدیریت دیابت است. شما می توانید قند خون خود را در خانه با استفاده از دستگاه های گلوکوزمتر و نوارهای تست، سیستم های پایش مداوم قند خون و آزمایش های HbA1c کنترل کنید. پزشک به شما کمک می کند تا بدانید محدوده هدف شما باید چه باشد و چه عواملی می توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند.
سطوح قند خون چیست؟
ما همه به مقداری قند به نام گلوکز، در خون خود نیاز داریم تا به سلول هایمان انرژی لازم را برساند.
این گلوکز را از غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می کنیم، به دست می آوریم.
پس از غذا خوردن، هورمونی به نام انسولین به طور موقت و برای مدت کوتاهی در بدن افزایش می یابد. انسولین به بدن کمک می کند تا گلوکز را از خون جذب کرده و از آن به عنوان منبع انرژی استفاده نماید.
سطح قند خون شما، که به آن سطح گلوکز خون نیز گفته می شود، مقدار گلوکز موجود در خون شما است.
اگر چه این میزان در طول روز ممکن است بالا و پایین شود، اما یک آزمایش خون به نام HbA1c وجود دارد که می تواند میانگین سطح قند خون شما را در حدود سه ماه گذشته اندازه گیری کند.
چرا سطوح قند خون شما مهم هستند؟
اگر بدن شما انسولین کافی برای کنترل قند حاصل از غذا و نوشیدنی ها نداشته باشد، قند در جریان خون باقی می ماند.
این وضعیت همچنین می تواند در صورت مقاومت به انسولین رخ دهد، به این معنا که بدن شما به درستی به انسولین پاسخ نمی دهد.
با گذشت زمان، سطح بالای قند خون می تواند به رگ های خونی شما آسیب برساند و منجر به مشکلاتی مانند بیماری عروق کرونر قلب، بیماری کلیوی و بیماری چشمی دیابتی شود.
به همین دلیل، مهم است که بدانید آیا قند خون شما بالاست یا نه، تا بتوانید سطح آن را کنترل کرده و خطر این عوارض را کاهش دهید.
آیا باید قند خون خود را بررسی کنم؟
اگر شما علائم دیابت را تجربه می کنید، با پزشک خود درباره انجام آزمایش مشورت کنید.
علائم رایج دیابت شامل موارد زیر است:
تکرر ادرار، احساس تشنگی، گرسنگی یا خستگی بیش از حد معمول، کاهش وزن بدون دلیل مشخص، یا تاری دید.
اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد نرمال باشد اما هنوز دیابت نداشته باشید، ممکن است هیچ گونه علامتی را تجربه نکنید.
تنها راه مطمئن برای تشخیص وضعیت قند خون و پیشگیری از مشکلات بیشتر مربوط به سلامتی، انجام آزمایش خون است.
اگر به بیماری عروق کرونر قلب (بیماری قلبی) مبتلا باشید، آزمایش قند خون به عنوان بخشی از چکاپ های روتین برای شما انجام خواهد شد.
اگر در خانواده تان سابقه دیابت وجود دارد، سطح قند خون شما به عنوان بخشی از برنامه NHS Health Check در انگلستان برای افراد بین ۴۰ تا ۷۴ سال بررسی می شود، یا می توانید از پزشک خود درخواست تجویز آزمایش کنید.
تفسیر نتایج آزمایش قند خون
محدوده های هدف قند خون برای همه یکسان نیستند.
در حالی که انجمن دیابت آمریکا (ADA) محدوده های هدف را برای بیشتر بزرگسالان غیر باردار توصیه می کند، این محدوده ها بسته به عوامل مختلف ممکن است متفاوت باشند. این عوامل عبارتند از:
- سن شما
- بیماری های زمینه ای شما
- این که آیا دیابت دارید و چه مدت است که مبتلا به آن هستید
- داروهایی که مصرف می کنید
نتیجه قند خون شما به نوع آزمایش قند خون استفاده شده و زمان آخرین وعده غذایی یا نوشیدنی غیر از آب بستگی دارد.
استانداردهای مراقبتی انجمن دیابت آمریکا، محدوده های هدف زیر را برای تشخیص دیابت ذکر کرده اند:
| نوع تست | محدوده هدف قند خون برای افراد بدون دیابت | محدوده هدف قند خون برای افراد مبتلا به دیابت |
|---|---|---|
| تست ناشتا | کمتر از ۹۹ mg/dL | بین ۸۰ تا ۱۳۰ mg/dL |
| ۲ ساعت بعد از شروع غذا (قند خون پلاسمای پس از غذا) |
کمتر از ۱۴۰ mg/dL | کمتر از ۱۸۰ mg/dL |
با این حال، دیابت بر اساس یک آزمایش تصادفی واحد تشخیص داده نمی شود. اگر شما آزمایش قند خون ناشتا انجام داده اید و نتایج آن بالاتر از حد معمول باشد، احتمالاً نشان دهنده این است که شما دچار پیش دیابت یا دیابت هستید.
| دیابت | پیش دیابت | آزمایش ناشتا |
|---|---|---|
| محدوده قند خون | 100 تا 125 mg/dL | 126 mg/dL |
اگر آزمایش قند خون تصادفی انجام داده اید و سطح قند خونتان 200 میلی گرم بر دسی لیتر یا بالاتر باشد، معمولاً به این معنی است که شما دیابت دارید. پزشک شما ممکن است آزمایش قند خون ناشتا را برای تأیید تشخیص یا آزمایش دیگری مانند A1C یا آزمایش تحمل گلوکز درخواست کند.
برای افرادی که دیابت نوع 2 دارند، اگر مقدار قند خون پس از وعده غذایی (پس از صرف غذا) بالای 180 میلی‌گرم بر دسی لیتر باشد، ممکن است به این معنی باشد که برنامه مدیریت و مراقبت از دیابت شان نیاز به تنظیم مجدد دارد.
سطوح نرمال قند خون چیست؟
برای بیشتر افراد سالم، سطوح نرمال قند خون به شرح زیر است:
- در حالت ناشتا: بین ۴ تا 4/5 میلی مول در لیتر
- دو ساعت پس از غذا: تا 8/7 میلی مول در لیتر
برای افراد مبتلا به دیابت، اهداف کنترل قند خون به صورت زیر است:
- قبل از وعده های غذایی: بین ۴ تا ۷ میلی مول در لیتر (برای افراد با دیابت نوع ۱ و نوع ۲)
- بعد از وعده های غذایی: کمتر از ۹ میلی مول در لیتر برای افراد با دیابت نوع ۱ و کمتر از 5/8 میلی مول در لیتر برای افراد با دیابت نوع ۲
اگر سطح قند خون شما خیلی بالا باشد، پزشک در مورد راه های کاهش آن با شما صحبت خواهد کرد.
دیگر شرایط
سطح بالای گلوکز نشانه ای از دیابت است، اما ممکن است به دلیل شرایط دیگری که باعث افزایش قند خون می شوند نیز باشد. این شرایط می توانند شامل موارد زیر باشند:
- پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم)
- التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)
- سرطان لوزالمعده
- پیش دیابت، که زمانی اتفاق می افتد که فرد در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارد
- استرس وارد شده به بدن ناشی از بیماری، آسیب دیدگی یا جراحی
- داروهایی مانند استروئیدها
- سندرم کوشینگ، که در آن بدن کورتیزول زیادی تولید می کند
- آکرومگالی، زمانی که هورمون رشد بیش از حد تولید می شود
سطوح بالای گلوکز خون (هایپرگلیسمی) می تواند به اندام ها و اعصاب آسیب برساند و خطر حمله قلبی و سکته مغزی را حتی در افرادی که به هیچ نوع دیابتی مبتلا نیستند، افزایش دهد.
چگونه می توان سطوح قند خون خود را کاهش داد؟
شما می توانید با پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل که قندهای افزوده شده و غذاهای نشاسته ای تصفیه شده یا فرآوری شده را محدود کند و شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات، حبوبات، پروتئین های کم چربی و منابع چربی های سالم (غیر اشباع) باشد، سطح قند خون خود را کاهش دهید.
اگرچه این تغییرات بلافاصله باعث کاهش قند خون نمی شوند، اما با گذر زمان، رژیم غذایی سالم به همراه ورزش منظم می تواند قند خون شما را به سطح نرمال برساند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد رژیم غذایی سالم و متعادل، مطالعه بیشتری انجام دهید.
جمع بندی
آزمایش گلوکز خون یک آزمایش مهم است که اغلب برای تشخیص دیابت یا کمک به افراد مبتلا به دیابت در مدیریت وضعیتشان استفاده می شود. پزشک ممکن است این آزمایش را به عنوان بخشی از چکاپ سالانه سلامت تجویز کند.
با این حال، اگر دچار علائم جدیدی مانند تشنگی بیش از حد، ادرار مکرر یا تاری دید شده اید، بهتر است با تیم درمانی خود درباره بررسی قند خون مشورت کنید. این علائم می توانند به سرعت به یک مسئله اورژانسی تبدیل شوند، به ویژه در موارد ابتلا به دیابت نوع ۱ که به تازگی بروز کرده و هنوز تشخیص داده نشده است.
سوالات متداول درباره آزمایش قند خون
اگر دیابت داشته باشم، آیا باید قند خونم را چک کنم؟
کنترل سطح قند خون یکی از مهم ترین بخش های مدیریت دیابت است. دانستن سطح قند خون به شما این امکان را می دهد که درمان روزانه خود را تنظیم کنید و کمک می کند تا با انتخاب های درست در مورد رژیم غذایی و فعالیت های روزانه، سطح قند خون خود را تا حد امکان ثابت نگه دارید.
اگر دیابت داشته باشم، سطح قند خونم باید چقدر باشد ؟
محدوده هدف قند خون برای هر فرد متفاوت است. پزشک قادر خواهد بود تا محدوده سالم ترین سطح قند خون را بر اساس سن، اندازه بدن، سبک زندگی و شرایط پزشکی دیگر شما تعیین کند. همچنین این محدوده ممکن است با افزایش سن تغییر کند. به طور کلی، بیشتر بزرگسالان غیر باردار، باید قبل از وعده های غذایی سطح قند خونشان بین ۸۰ تا ۱۳۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد و ۱ تا ۲ ساعت بعد از شروع غذا کمتر از ۱۸۰ میلی گرم بر دسی لیتر.
سطح قند خون چقدر باشد، دیابت تأیید می شود؟
برای تشخیص دیابت، پزشک به سطح HbA1c شما که میزان قند خونتان را در طول زمان اندازه گیری می کند، نگاه می کند. اگر سطح HbA1c شما 5/6٪ یا بیشتر در دو آزمایش جداگانه باشد، این نشان دهنده دیابت است. اگر سطح HbA1c شما بین 7/5٪ تا 4/6٪ باشد، به این معنی است که شما پیش دیابت دارید. سطح HbA1c کمتر از 7/5٪ به عنوان طبیعی در نظر گرفته می شود.
هر چند وقت یک بار باید قند خون خود را برای دیابت نوع ۲ چک کنم؟
پزشک به شما خواهد گفت که در چه مواقعی بررسی قند خونتان مهم است. چک کردن قند خون زمانی که علائم قند خون بالا یا پایین دارید، اهمیت دارد. به طور کلی، بهتر است قند خون خود را هنگام بیدار شدن، قبل و بعد از وعده های غذایی، قبل و بعد از ورزش، و قبل از خواب چک کنید.
محدوده طبیعی برای آزمایش قند خون چقدر است؟
محدوده طبیعی برای آزمایش قند خون ناشتا بین ۷۰ تا ۹۹ میلی گرم بر دسی لیتر است. یک آزمایش قند خون غیر ناشتا، نتایج متغیری خواهد داشت که به زمان آخرین وعده غذایی شما بستگی دارد، اما باید کمتر از ۱۲۵ میلی گرم بر دسی لیتر باشد.
آیا آزمایش های قند خون غیر تهاجمی دقیق هستند؟
محققان کماکان در حال بهبود روش های تست قند خون، بدون نیاز به گرفتن نمونه خون هستند. این روش ها شامل عبور نوعی تابش از قسمتی از بدن با رگ های خونی زیاد یا تجزیه و تحلیل عرق، بزاق، اشک یا ادرار می باشند. توسعه دهندگان هنوز در حال کار بر روی روش های دقیق برای انجام این کار هستند. داده های حاصل از خون هنوز دقیق ترین روش موجود است.
چه آزمایش هایی برای بررسی گلوکز خون وجود دارد؟
پزشک ممکن است آزمایش گلوکز خون ناشتا، آزمایش خون تصادفی (غیر ناشتا)، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی، یا آزمایش A1C را انجام دهد.
آزمایش A1C سطوح گلوکز خون را در طول زمان نشان می دهد، در حالی که سایر آزمایش ها تصویری لحظه ای از سطوح گلوکز خون ارائه می دهند.
آزمایش های پس از صرف غذا (Post-prandial) نشان می دهند که خوردن یا نوشیدن چگونه بر سطح گلوکز خون فرد تأثیر می گذارد و می توان از آن ها برای پایش دیابت و مدیریت قند خون استفاده کرد.
بهترین زمان برای انجام آزمایش قند خون چه زمانی است؟
پزشکان معمولاً آزمایش قند خون ناشتا را در صبح، پس از ۸ ساعت ناشتا بودن، انجام می دهند. افراد همچنین می توانند آزمایش تصادفی یا تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) را در هر زمانی بدون نیاز به ناشتایی انجام دهند، اما آزمایش OGTT حدود ۲ تا ۳ ساعت طول می کشد.
آزمایش پس از صرف غذا (Post-prandial) به طور خاص برای استفاده پس از خوردن یا نوشیدن است.
آزمایش A1C نشان می دهد که سطح قند خون در طول ۳ ماه گذشته چگونه تغییر کرده است.
مقدمه: با گسترش روز افزون بیماری های مقاربتی (STD) [...]
مقدمه: آزمایش پاپ اسمیر، یک آزمایش غربالگری بسیار مهم برای [...]
مقدمه: ویتامین ها و مواد معدنی، ریزمغذی هایی هستند [...]
مقدمه: آزمایش روماتیسم به مجموعه ای از تست های [...]
مقدمه: قبل از پرداختن به آزمایش تیروئید بهتر است بدانید [...]
مقدمه: آزمایش فشار خون، فشاری را که در سرخرگ [...]
مقدمه: آزمایش قند خون یا گلوکز خون میزان قند [...]